Limited Şirketlerde Pay Devri – Sayı 1

Limited Şirketlerde Pay Devri – Sayı 1

• Limited Şirketlerde Pay Devri – Sayı 1

Limited şirketlerde pay devri konusunu izah etmeden önce bazı kavramları açıklığa kavuşturmak faydalı olacaktır. Limited şirket, belirli ve paylara bölünmüş sermayesi olan, ticaret ünvanı altında kurulan bir ya da daha fazla gerçek ve tüzel kişinin pay sahibi durumunda bulunduğu sermaye şirketidir. Kanuni düzenlemeye göre şirket sözleşmesinde esas sermaye paylarının itibari değeri en az yirmi beş Türk lirası olarak belirlenebilirken, şirketin durumunun iyileştirilmesi için bu değerin altına da inilebilmesi mümkündür.

Limited şirketlerde pay devri, hukuki niteliği itibarıyla ortak sıfatında değişiklik yapan bir tasarruf işlemi olup hukuki ilişkide değişiklik yapmaktadır. Hukuki ilişkide değişiklik yapan pay devri süreci 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu kapsamında hüküm altına alınmıştır. Kanunda devir safhaları açıklanmış, payın ticaret siciline tescili ve pay defterine kaydı şeklinde aşamalar öngörülmüş olup esas sözleşme değişikliği yapılması gerekmeksizin limited şirketlerde pay devri gerçekleştirilebilmektedir. Ancak, esas sözleşme değişikliği gerekmeksizin yapılabilen limited şirketlerde pay devrinde, devir sözleşmesi akdedilmelidir.

1. Limited Şirketlerde Pay Devrinde Pay Devı̇r Sözleşmesı̇ Nedir?

Limited şirketlerde pay devri sözleşmesinin konusu, limited şirket esas sermaye payıdır. Sözleşmede payın sahibinin kim olduğu, payın karşılığı ve esas sermayenin yüzdesinin açıkça belirtilmesi gerekir. Bu pay devir sözleşmesinde, devre konu olan pay ve devir iradesi ile esas sözleşmede varsa ek ödeme yükümlülüğü, ağırlaştırılmış rekabet yasağı, payı konu alan önalım ve alım hakları ve cezai şarta ilişkin hükümlerin de yer alması zorunlu olup büyük önem arz etmektedir.

Pay devri sözleşmesinin yanı sıra uygulamada da karşımıza çıkan bir diğer husus ise pay devir vaadi sözleşmesidir.

2. Limited Şirketlerde Pay Devrinde Pay Devı̇r Vaadı̇ Sözleşmesı̇ Nedir?

Limited şirketlerde müstakbel, diğer bir deyişle henüz çıkarılmamış paylar için de pay devir vaadi sözleşmesi akdedilmesi mümkündür. Akdedilen sözleşmede payını devretmeyi vaat edenin taahhüdünü yerine getirmemesi durumunda devralanın dava hakkı doğacaktır. Bu sebeple pay devir vaadi sözleşmesi payını devretmeyi taahhüt edene devir sorumluluğu yüklemektedir.

3. Limited Şirketlerde Pay Devrinde Pay Devrı̇nı̇n Aşamaları

6102 sayılı Kanunda limited şirketlerde payın devrinin geçerliliği için farklı aşamalar öngörülmüş olup pay devrinin sağlıklı gerçekleşebilmesi için aşağıdaki aşamaların takip edilmesi gerekmektedir. Bunlar;

• Yazılılık Şartı ve Tarafların İmzasının Noterlikçe Onaylanması
• Limited Şirketlerde Pay Devrinde Genel Kurul Onayı

TTK’nın 595/2. madde hükmüne göre şirket sözleşmesinde aksi kararlaştırılmadıysa ortaklar genel kurulu kararı ile hisse devrinin onaylanması gerekmektedir. Bu onay, yapılan devrin geçerlilik şartını oluşturur. Genel kurul tarafından onaylanmayan pay devri yok hükmündedir. Pay devrine onay verilmediği takdirde payını devreden pay sahibinin ortaklıktan çıkma hakkını kullanması mümkündür. Ancak şirket esas sözleşmesi ile kararlaştırıldığı takdirde genel kurul onayı safhası olmaksızın diğer bir deyişle serbest devir yapılması da mümkün olabilecektir.

Hisse devrinin onaylanması için müdürün ortaklar genel kurulunu toplantıya çağırması gerekmektedir. Ortaklar yazılı olarak da oy kullanabilir. Esas sermaye hisse devrine onay verme yetkisi ortaklar genel kurulunun devredilemez, alınamaz yetkilerinden olduğundan herhangi bir organa veya kişiye devri mümkün değildir. Hisse devrinde sözleşme değişikliği olmadığından ve TTK’nın 621. maddesinde sayılan önemli kararlardan olmadığından olağan karar yeter sayısı, toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğu olacaktır.

• Genel Kurul Onayında Süre

Esas sermaye payının devrinden sonra genel kurul onayı için yapılan başvurudan itibaren üç ay içinde genel kurul tarafından karar verilmesi gerekmektedir. Üç aylık sürenin esas sözleşme ile kısaltılması mümkündür.

• Hisse Devrinin Yasaklanması veya Devrin Koşullarının Ağırlaştırılması

Esas sözleşme ile devir yasağı ve devir şartlarının ağırlaştırılması mümkün olmakla birlikte sonradan devir yasağı getirilmesi ya da devrin ağırlaştırılması esas sözleşmeye hüküm getirilmesi ile olabilir ve bu hükümlerin konulabilmesi için ortakların oybirliği ile karar alması gerekir.

• Ticaret Siciline Hisse Devrinin Tescil Edilmesi

Esas sermaye payının devrinin genel kurulda onaylanmasından sonra şirket müdürleri tarafından payın geçişinin ticaret siciline bildirilmesi gerekmektedir. Ticaret siciline tescil kurucu değil bildirici nitelik taşımaktadır.

• İlan

Ticaret sicil müdürlüğünce devir halinde payı devredenin sicilden silinmesi ve payı edinenin tescili işlemi yapıldıktan sonra Ticaret Sicil Yönetmeliği’nin 41. maddesi uyarınca sicile yapılan tesciller ilan olunur.

4. Limited Şirketlerde Pay Devrinde Pay Defterı̇ne Kayıt Nasıl Yapılmalıdır?

Pay defteri, limited şirket tarafından tutulan, şirket ortaklarının adları, adresleri, sahip oldukları pay sayısı, esas sermaye paylarının devirleri ve geçişleri itibariyle değeri, grupları ile esas sermaye payları üzerindeki intifa ve rehin hakları, esas sermaye pay sahiplerinin adları ve adreslerinin yazıldığı defterdir. Pay defteri, limited şirketler tarafından tutulması zorunlu olan ticari defterlerden biri olup şirket müdürleri tarafından tutulur. Pay defteri bağımsız denetime tabi şirkette bağımsız denetçi tarafından da her bir pay sahibi tarafından da serbestçe incelenebilecektir. Genel kurulun hisse devir işlemini onaylaması ile birlikte pay defterine kayıt aşamasına geçilir. Pay defterine kayıt ise devri yansıtan, bilgi verici nitelikte bir işlemdir. Pay defterinde mevcut kaydın silinmesi ya da düzeltilmesi için hem şirketin hem de ilgili pay sahibinin dava hakkı bulunmaktadır.

5. Limited Şirketlerde Pay Devrinde Pay Defterine Kaydın Hukuki Niteliği

Pay defterine kayıtlar ispat aracı olarak kullanılabilen kayıtlardır. Limited şirketlerde pay devrinin pay defterine kaydının hukuki niteliği kurucu değil açıklayıcı niteliktedir. Pay devrinin pay defterine kaydedilip kaydedilmemesi pay devrinin geçerliliğini etkilemeyecektir.

6. Limited Şirketlerde Pay Devrinde Payın Devrı̇nı̇n Hukukı̇ Sonuçları

Limited şirketlerde pay devri ile öncelikle ortaklık sıfatı kazanılmış olmaktadır. Ortaklık sıfatını kazanmakla birlikte payı devralan, ortakların malvarlığı ve katılım hakları ile borç ve yükümlülüklerine sahip olmaktadır. Payın devri ile birlikte paydan kaynaklanan hak ve yükümlülükler devralana geçer.

Diğer tüm makalelerimize buradan ulaşabilirsiniz.